Kishor Nagar post Van Bortel

ALEXANDRA BOOGERS – Tijdens de paasvakantie trok een 12-koppige groep ‘naasten’ van het Onze-Lieve-Vrouwecollege van Antwerpen naar India. Daar bezochten ze verschillende projecten waaronder Kishor Nagar, het levenswerk van Vic Van Bortel, sj.

Voor het vertrek hadden we reeds veel gehoord over Kishor Nagar en Vic Van Bortel. Tijdens de voorbereiding van onze reis naar Indië kregen we het droevige nieuws dat pater Van Bortel overleden was. We zouden deze grote man dus niet meer kunnen ontmoeten. Zijn 850-koppig levenswerk zou ons in zijn plaats begroeten.

Bij aankomst in Kishor Nagar overviel ons de rust, vrede en discipline. De kinderen kwamen niet vol nieuwschierigheid op ons afgestormd maar wierpen ons eerder geïnteresseerd blikken toe. Blanken komen af en toe naar Kishor Nagar, maar het blijft toch steeds een hele belevenis.

We zagen kinderen in de rijstvelden, anderen waren aubergines aan het snijden. Eén van hen was de kapper van dienst die verschillende jongens van de Indische coupe voorzag. Toch hebben we nooit ook maar iemand orders zien uitdelen. Iedereen doet wat van hem verwacht wordt, zonder één conflict.

Het leven in Kishor Nagar is dus werkelijk zoals in een autonoom dorp. Om vijf uur staan de jongens op om in de rijstvelden te werken. ’s Morgens en in de namiddag worden de koeien gemolken. Heel de dag zijn er enkele kinderen die verder metselen aan een gebouwtje dat een studiezaal zou worden. Steeds zie je bedrijvigheid. Na de middag volgt er een siësta. De kinderen leggen zich dan op een dekentje op de grond. Je ziet hoe de kinderen vooral met leeftijdsgenoten optrekken en samen hun dutje doen. Bij vragen of problemen, nemen de oudsten echter meteen hun verantwoordelijkheid op en zorgen voor de kleinsten.

Het eten wordt door de oudsten uitgedeeld. Alle kinderen wachten geduldig hun beurt af. Ze zoeken zich dan een plekje schaduw en genieten van de eenvoudige maaltijd – rijst met een saus van bonen. Wijzelf krijgen een ander, veel uitgebreider, menu (waaronder de tot de verbeelding sprekende pudding). Bezoekers worden altijd met de beste zorg behandeld, misschien zelfs een tikkeltje té veel. Zo krijgen we ook Sprite bij het eten. Onze Belgische reisbegeleider, die reeds jaar en dag naar Kishor komt, weet te vertellen dat er bij Vic nooit Sprite was.

Je kan duidelijk merken dat het één en ander veranderd is na de dood van pater Van Bortel. Toch is zijn aanwezigheid duidelijk te voelen in de Jongensstad. Als je hen vraagt over Vic te vertellen, zijn ze steeds vol lof en ontzag voor wat de man allemaal voor hen deed. De kinderen hebben letterlijk gestreden om hun vader, hun grote broer, hun voorbeeld op eigen grond te kunnen begraven. De begrafenis was immers voorzien in het officiële kerkhof. Maar daar dachten de jongens anders over. Vic zou op Kishor Nagar begraven worden en ook de dienst moest daar doorgaan. Zo komt het dus dat Vic Van Bortel in hartje Kishor ligt. Een muurschildering die een naaste vriend van hem maakte, kijkt uit over het domein.

De interesse van de jongens in ‘de blanken’ werd duidelijk toen enkelen van ons met de kleinsten begonnen te kaarten. Meteen stond er een menselijk schild rond ons van minstens vier lagen dik. Nadien nam ik de tijd ons met enkele jongeren te spreken. De kleinsten onder hen spraken nog niet zoveel Engels, maar de leerlingen vanaf de 11de klas spraken al een aardig mondje. Na de routinevragen als “Hoeveel broers en zussen heb jij?” vroegen ze bijna reflexmatig : “Wanneer komen jullie terug?”. Deze vraag maakte me heel erg duidelijk hoe sterk de kinderen ons bezoek al meteen in hun hart droegen.

Ons bezoek was deze paasvakantie en zo kwam het dat ook de jongens van de Boys Town enkele dagen geen les hadden. De ontspannen sfeer was hier getuige van. Hoewel ik durf zeggen dat deze atmosfeer eerder regel is dan een uitzondering omdat het vakantie was. Tot onze spijt hebben we dus geen les kunnen bijwonen. Zo zouden de kinderen met zeventig in één klaslokaal zitten, zonder dat er ook maar één van hen een kik geeft. Muisstil, pure discipline.

Voor het slapengaan zaten de oudsten met een 200-tal voor het televisiescherm naar een dvd te kijken. Toen viel plots het beeld weg. Geen rumoer, geen ophef. Eén van hen staat op om te kijken wat er scheelt en binnen de minuut is het euvel verholpen. Omdat het ’s nachts amper afkoelt en het buiten toch wat frisser is dan in de slaapzaal, nemen de jongens hun matje en leggen ze zich met z’n allen in het midden van het plein.

Wanneer de jongens intrekken in Kishor Nagar hebben ze enkele persoonlijke spullen bij. Deze worden in een blikken reiskoffer gestoken voorzien van een slotje. We zagen enkele jongetjes in de zaal hun koffer openmaken. Daaruit namen we dan een kammetje en met onbeschrijflijke fierheid kamden ze hun haren in de juiste richting. De meesten van hen bezitten niet veel meer dan dat kammetje. De jongens komen immers uit de allerarmste klasse.

Het verlies van Vic Van Bortel heeft de kinderen getekend. Je ziet duidelijk dat hun ‘redder’ gemist wordt. Toch proberen ze elke dag verder te bouwen aan de opdracht die pater Van Bortel aan zijn jongens gaf. Elkaar en jezelf ontwikkelen om uit de spiraal van armoede te geraken.